Koninklijke Hollandsche Lloyd (1915/23)

In opdracht van de Koninklijke Hollandsche Lloyd werd in de periode 1915/23 aan de zuidzijde van de Handelskade een reeks gebouwen opgetrokken, alle naar ontwerp van architect E. Breman.

Het complex bestaat van west naar oost uit de volgende onderdelen: een kantoorgebouw (nr. 12), een blok bedrijfswoningen (nrs. 14-32, 1917), een landverhuizershotel (nr. 34-34A), een ontluizingsgebouw (nr. 34B, 1920/23), een blok personeelswoningen (nrs. 36-42, 1917) en een personeelskoffiehuis (nrs. 44-44A, 1916).

Het geheel werd opgetrokken in functioneel eclectische baksteenarchitectuur met, vooral bij het voormalige landverhuizershotel, aan de renaissance ontleende elementen.

Landverhuizershotel

In 1917/20 werd aan de Oostelijke Handelskade (thans nrs. 34-34A) een landverhuizershotel gebouwd. Geschikt voor de opvang van 900 mensen fungeerde het als ‘wachtkamer’ voor de vaak omvangrijke families van landarbeiders die huis en haard in Oost Europa hadden verlaten om in Zuid Amerika een nieuw leven te beginnen. Op de begane grond bevond zich een hoge eetzaal met plaats voor 350 personen. Daarnaast waren er nog een winkel en een grote conversatiezaal. Aangrenzend was een aparte keuken en een zaaltje met 52 plaatsen voor joodse reizigers. Er waren aparte slaapzalen voor mannen ( op de bovenste verdieping) en vrouwen alsmede gezinsverblijven (op de eerste verdieping). Verder bood het hotel ruimte aan een hospitaal; in 1920/23 werd het aan de oostzijde uitgebreid met een ontluizings - annex quarantainegebouw, waarvan thans nog slechts de oostvleugel resteert. Sommige migranten voldeden niet aan de strenge gezondheidseisen en moesten vaak, zeer tegen hun zin, met alle familieleden de terugtocht naar hun vaderland aanvaarden.

Huis van Bewaring

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het ‘Lloyd Hotel’ door de Duitsers gebruikt als Huis van Bewaring. Ook na de oorlog behield het gebouw die functie, eerst als detentieplaats voor collaborateurs en NSB’ers en later, van 1964 tot 1989, als jeugdgevangenis. Het interieur van het gebouw was aanvankelijk zeer verzorgd, maar het langdurige gebruik als gevangenis heeft zijn sporen nagelaten.

Lloyd Hotel

Met de transformatie van het gebied rond de Oostelijke Handelskade werden plannen gemaakt het pand zijn oorspronkelijke functie van hotel terug te geven. Met een uitgebreide renovatie werd begonnen in maart 2003. Sinds september 2004 zijn gasten welkom in het Lloyd-hotel, dat een specifiek cultureel karakter kreeg.

Bron: bureau Monumenten & Archeologie, gemeente Amsterdam.